Dobór dysz do kuchenek gazowych

1. Rodzaje gazu stosowane w kuchenkach gazowych w Polsce 

Do zasilania kuchenek stosowane są dwa główne rodzaje gazu: 

• Gaz ziemny, 
• Gaz płynny – propan-butan (LPG)

Polska norma PN-C-04750:2011 określa dokładny podział gazu, w zależności od jego parametrów technicznych. Pomijając gazy niedostarczane dla użytkowników domowych, wyróżniamy trzy podrodzaje gazu ziemnego i dwa rodzaje gazu LPG. Podział ten przedstawia tabela 1. 

Tab. 1 Klasyfikacja i oznaczenia gazu dostarczanego odbiorcom domowym wg normy PN-C-04750:2011 

Każdy gaz, rodzaj i podrodzaj gazu posiada inną wartość opałową (czyli ile energii dostarczy spalenie określonej ilości substancji w określonych warunkach). PGNiG podaje następujące wartości dla każdego rodzaju gazu: 

Tab. 2 Wartość opałowa gazów dostarczanych przez PGNiG dla odbiorców domowych (w warunkach normalnych [1]) 

*[1] Warunki normalne: t1/t2 - 298,15 K (25oC)/273,15 K (0oC), p1=p2=101,325 kPa

2. Dobór odpowiednich dysz 

Z powodu różnej wartości opałowej zawsze należy dobierać odpowiednie dysze do gazu jaki jest dostarczany do klienta. Większość kuchenek standardowo dostosowana jest do użytku z gazem ziemnym typu E (jednak nie jest to regułą i nie można tego zakładać). 

W przypadku wątpliwości zawsze należy to sprawdzić (informacja o rodzaju gazu powinna znajdować się w instrukcji obsługi). W przypadku zasilania innym rodzajem gazu należy wymienić dysze gazowe, tak aby dostosować kuchenkę do innego rodzaju paliwa. 

W przypadku niedostosowania do dostarczanego gazu może nastąpić spadek wydajności kuchenki (kiedy dysze będę za małe), lub płomień palnika będzie za duży, co może spowodować niebezpieczeństwo dla użytkownika (kiedy dysze będą za duże). Można to porównać do zasilenia żarówki zbyt niskim napięciem. Niby świeci, ale jakoś tak za słabo.   

Producenci sprzętu podają jakie dysze należy stosować dla różnego rodzaju gazu. Najczęściej takie informacje podane są w instrukcji obsługi urządzania.  

Rys. 1 Przykładowa tabela dysz stosowanych w kuchenkach AEG Źródło: Instrukcja obsługi kuchenki 

Rys. 2 Przykładowa tabela dysz stosowanych w kuchenkach AMICA 

Źródło: Instrukcja obsługi kuchenki 

Rys. 3 Przykładowa tabela dysz stosowanych w kuchenkach GORENJE 

Źródło: Instrukcja obsługi kuchenki 

Jak widać na rysunkach 1-3 średnice dysz różnią się w zależności od zastosowanego gazu. Ma to związek z opisaną wyżej wartością opałową. Różnice te mogą być bardzo duże, dla przykładu na rysunkach 4 i 5 przedstawiono dysze stosowane w tej samej kuchence, dostosowane do gazu wysokiej i niskiej jakości. 

Rys. 4 Dysza gazu B/N (LPG) do kuchenki – średnica otworu 0,84mm (nr kat. N009871) 

Źródło: north.pl 

Rys. 5 Dysza gazu c (propan-butan-powietrze) do kuchenki – średnica otworu 2,8mm (nr kat. N026618) 

Źródło: north.pl 

Gaz LPG ma ponad 4-krotnie wyższą wartość opałową od gazu typu c. To przekłada się na różnicę w średnicy otworu wylotowego gazu.  

W procesie doboru dysz powinien wystarczyć symbol literowy. Zgodnie z normą każdy producent powinien swoje dysze oznaczać symbolem literowym. Niestety jak zawsze praktyka nie idzie w parze z teorią i mogą pojawiać się problemy. Producenci (co jest widoczne na rysunkach 1-3) stosują różne oznaczenia gazu, mieszając nowe oznaczenia ze starymi. Tabela 3 zawiera zestawienie oznaczeń używanych przez producentów. 

Tab. 3 Zestawienie oznaczeń gazu, wg normy, oraz stosowane przez producentów

Niekiedy można spotkać się z wariacjami na temat symboli, na przykład dysza będzie oznaczona symbolem G27 – jednak nadal oznacza to gaz o symbolu Lw. 

Porównując oznaczenia z tabeli z tymi, które podaje producent można dobrać dyszę do gazu którym klient chce zasilić kuchenkę. A w zależności od producenta mamy dużo dysz do wyboru. 

Żeby tego było mało na rynku jest również kliku producentów palników. W większości producenci sprzętu montują palniki od jednego producenta, jednak np. Amica stosuje palniki różnych producentów. W starszych sprzętach może zdarzyć się, że w tym samym modelu kuchenki stosowane były dwa rodzaje palników – należy wtedy zwrócić uwagę na datę produkcji sprzętu, lub zapytać się klienta jakie palniki ma w kuchence. W nowszych kuchenkach Amica panuje zasada – w przypadku kuchenek o szerokości 50cm występują palniki firmy Somipress (SOMI), a w kuchenkach o szerokości 60cm występują palniki Defendi. Grupa AEG stosuje palniki własnej produkcji (oznaczone ich logo, brak innego oznaczenia umożliwiającego identyfikację). Identyfikacja producenta jest prosta – sprowadza się do ściągnięcia korony wraz z nakrywką i odczytania producenta (Rys. 6, 7, 8). 

Rys. 6 Palnik SABAF 

Źródło: Własne 

Rys. 7 Palnik Somipress (SOMI), kuchenka Amica 

Źródło: Własne 

Rys. 8 Palnik Defendi, kuchenka Amica 

Źródło: Własne

Rys. 8 Palnik BSI, do kuchenki Amica 

Źródło: Własne